چیتوان

چیتوان در بخش جنوبی تارای مرکزی نپال قرار دارد. پارک ملی چیتوان نزدیکترین پارک ملی به پایتخت نپال می باشد که دارای سافاری های حیات وحش است. مکانی بسیار پرطرفدار برای گردشگران داخلی و خارجی که می خواهند از نزدیک حیات وحش را تماشا کنند و یا در طبیعت بکر به تفریح و استراحت بپردازند. یا با مردم محلی و آداب و رسوم بیشتر آشنا شوند و از فرهنگ و تاریخ غنی این منطقه بیشتر مطلع شوند.

پارک ملی چیتوان قدیمی ترین پارک ملی نپال و جزو میراث جهانی یونسکو است. سفر به چیتوان راه مناسبی برای تکمیل سفر نپال شماست که دارای تنوع بسیاری از جنگل ها و مراتع است که زیستگاه هزاران پرنده و حیوان می باشد.

نزدیکترین مکان ها به پارک ملی چیتوان سوراها و مگائولی هستند. چیتوان یکی از مهم ترین شهرهای توریستی و دیدنی  نپال بوده و دارای جاذبه های گردشگری بسیاری می باشد. این شهر در کنار دیگر شهرهایی همچون پخارا، کاتماندو، لومبینی، پاتان و باکتاپور در میان گردشگران دارای محبوبیت زیادی می باشد.

ریشه شناسی واژه چیتوان

چیتوان سرزمین مردم بومی طایفه” تارو” می باشد. تاروها قرن ها ست در این ناحیه ساکن می باشند. نام چیتوان از زبان مردم تارو برگرفته شده است. در زبان تارو “چیت” به معنای “انبوه” و “بان” به معنای “جنگل” است که به مفهوم جنگل های انبوه می باشد. به مرور زمان و در طول تاریخ، واژه ی بومی “چیتبان” شکل جدیدتری از گویش به خود گرفته است که امروزه چیتوان ادا می شود.

موقعیت مکانی

1. چیتوان در 148 کیلومتری جنوب غربی کاتماندو( پایتخت نپال) واقع شده است.
2. پارک ملی چیتوان از شمال و غرب منطقه حفاظت شده همجوار با رودخانه گانداکی (سومین رود بزرگ نپال) است.
3. از شرق با ذخیره گاه حیات وحش پارسا و از جنوب با پارک ملی والمیکی زیستگاه ببرها و شهرک های مادی و مرز هند همسایه است.
4. چیتوان در دامنه هایی واقع شده است که از 110 متر تا 850 متر از سطح دریا متغیر است.

حیات وحش

• از نظر تنوع گونه حیات وحش چیتوان بسیار غنی می باشد.  31٪ پستانداران، 61٪ پرندگان، 34٪ دوزیستان و خزندگان و 65٪ ماهیان و آبزیان کشور نپال در پارک ملی چیتوان می باشد.
• چیتوان دارای شصت و هشت گونه ی مختلف از پستانداران است. از جمله کرگدن تک شاخ آسیایی، ببر، پلنگ، آهو، میمون، فیل، خرس، گراز وحشی، کفتار، گربه وحشی، گوزن خالدار و بسیاری دیگر از گونه های جانوری را در این ناحیه می توان دید.
• پارک ملی چیتوان با دارا بودن بیش از 800 کرگدن تک شاخ آسیایی دومین  زیستگاه پر جمعیت این گونه در جهان بوده و همچنین یکی از آخرین پناهگاه های ببر بنگال در جهان می باشد.
• پارک ملی چیتوان با دارا بودن تنوع بسیار غنی از پرندگان، زیستگاه بومی بیش از 544گونه پرنده، به عنوان یکی از 200 نقطه حیات وحش محافظت شده مهم جهان به شمار می آید.
• در چیتوان حداقل 67 گونه مختلف پروانه را شناسایی کرده اند که بعضی از آنها به اندازه کف دست می باشند.

منظره چشمگیر رودخانه ها یی که در امتداد آن ها کروکودیل ها شنا می کنند و به استراحت می پردازند بسیار دیدنی است. چیتوان شامل رودخانه نارایانی (گانداکی) ، سومین رودخانه بزرگ نپال نیز می باشد که از هیمالیا سرچشمه می گیرد و به خلیج بنگال می رسد.

تاریخ چیتوان

به دلیل شکار غیرقانونی و گسترده در سال 1973 جمعیت کرگدن ها به حدود 150 راس در چیتوان کاهش یافت.

این پارک از حیوانات محافظت کرد و با وجود افزایش شکار غیرقانونی در طول جنگ داخلی 1996-2006، در زمان آخرین سرشماری، تعداد کرگدن ها به بیش از 750 راس رسید.

بدین ترتیب تیتر خبرهای جهانی را به خود اختصاص داد. تعداد فیل‌های وحشی، کروکودیل‌ها و ببرها نیز بازگشت‌های قابل توجهی داشته‌اند. در سال 2018 جمعیت ببرهای نپال به 235 راس رسید. این تعداد تقریباً دو برابر سال 2009 بود و باعث تحسین بین المللی مقامات پارک شد. پارک ملی چیتوان دستاوردهای حفاظتی زیادی داشته است.

• پارک ملی چیتوان اولین پارک ملی در نپال می باشد و در سال 1973 تاسیس شد.
• به واسطه ی اکو سیستم غنی خود در سال 1984 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
• چیتوان در ابتدا شکارگاه و اقامتگاهی سلطنتی برای حاکمان رانا، خانواده های آنان و مهمانان سلطنتی بود.
• این پارک در سال 1973 به عنوان ” پارک ملی رویال چیتوان ” با مساحت 932 کیلومتر مربع ثبت شد .
• در سال 1977 به مساحت فعلی خود یعنی952.63 کیلومتر مربع گسترش یافت .
• پس از انقلاب مردم نپال در سال 2006، نام این پارک به “پارک ملی چیتوان ” تغییر یافت.

رویکردهای جدید حفاظتی

در اواخر دهه 1980، رویکردهای حفاظتی در نپال شروع به تغییر کردند.  بخش‌های وسیعی از جنگل‌های دولتی در تپه‌های نپال به دلیل چشم پوشی مسئولان از روستاییان در حال قطع درختان یا تبانی با چوب‌برهای تجاری برای بهره‌برداری غیرقانونی از چوب، در حال از بین رفتن بود.

برای مبارزه با جنگل‌زدایی، دولت تصمیم گرفت رویکرد جدیدی را امتحان کند. واگذاری مدیریت جنگل‌های تخریب‌شده به کمیته‌های محلی، که قوانینی را برای استفاده پایدار از آنها اعمال می‌کنند. جنگل‌داری محلی باعث شد که مناطق جنگلی نپال بین سال‌های 1992 تا 2016 تقریباً دو برابر شود.

در سال 1994 دولت نپال با الهام از موفقیت جنگلداری محلی، قانونی را برای ایجاد ‘مناطق حائل’ در اطراف پارک های ملی تصویب کرد.

منطقه حائل – حمایت هرچه بیشتر از حیات وحش و حفاظت از منابع طبیعی

در سال 1996 به منظور حفاظت بهتر، منطقه ای به مساحت 750 کیلومتر مربع در اطراف پارک به عنوان “منطقه حائل ” اعلام شد.

منطقه حائل شامل جنگل ها، رودخانه ها و زمین های خصوصی از جمله زمین های زراعی و زیر کشت بود. برنامه ریزی حفاظت از منابع طبیعی در حد سیاست های کلان کشوری بود. سهیم سازی مردم محلی در مزایای اقتصادی و اجتماعی در دستور کار قرار گرفت.

دولت نپال 30 تا 50 درصد درآمد حاصل از گردشگری پارک ملی چیتوان را برای توسعه زیرساخت ها، رفاه و آبادانی مردم محلی هزینه می کند.

این موضوع باعث شده است که پارک ملی چیتوان به عنوان نمونه موفق و برجسته مشارکت دولت و جامعه در حفاظت از تنوع طبیعی کشور محسوب شود. خوشبختانه دولت نپال با مدیریت صحیح منابع، سرمایه گذاری، نظارت و کنترل عالی و دفیق خود در این منطقه نشان داده است که ارزش پارک ملی چیتوان را به درستی تشخیص می دهد.

گسترش هرچه بیشتر توریسم و زیرساخت های چیتوان نشان از مدیریت عالی و هوشمندانه منابع طبیعی دارد. جمعیت رو به رشد کرگدن آسیایی تک شاخ و ببر بنگال در پارک ملی چیتوان سندی مهم در راستای حمایت از حیات وحش این منطقه است.

بهترین زمان برای بازدید از چیتوان

زمستان (اکتبر-فوریه)

این ماه‌ها، ماه‌های خوبی برای بازدید از چیتوان هستند، زیرا آسمان صاف و فصل خشک، تماشای حیات وحش در زیستگاه طبیعی‌شان را بهینه می‌کند. سطوح رطوبت حتی در ماه‌های زمستان نیز بالا باقی می‌ماند، به این معنی که صبح‌ها اغلب مه آلود است.

اگرچه شب ها و صبح ها سرد است اما دمای بعد از ظهر به طور دلپذیری گرم می ماند و بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد متغیر است. ژانویه و فوریه سردترین ماه‌ها هستند و دمای هوا به یک رقمی می‌رسد و گاهی اوقات در شب به نقطه انجماد می‌رسد.

تابستان (مارچ-می)

رطوبت در ماه مارچ به کمترین میزان خود می رسد، اما دمای هوا  هر روز گرمتر می شود. و از ماه می تا اواسط ژوئن گرم ترین روزها هستند. روزها می توانند بسیار گرم و آفتابی باشد. دما در این روزها ممکن است به 40 درجه سانتیگراد برسد.

فصل باران موسمی (ژوئن-سپتامبر)

در زمان شروع باران های موسمی، بادهای جنوب شرقی از خلیج بنگال بارش های شدید با رطوبت بسیار بالا را به همراه می آورد. جیپ سافاری در طول بادهای موسمی به دلیل بارش های بسیار زیاد در جنگل به طور فزاینده ای مشکل می شود. علاوه بر این، شهر سوراها نیز در این زمان‌ها  غرق در سیل می‌شود که منجر به تعطیلی بسیاری از گزینه‌های اقامتی در طول فصل می‌شود. حیوانات به ندرت در این آب و هوا قابل مشاهده هستند.

جاذبه های گردشگری چیتوان

این شهر دارای جاذبه های گردشگری بسیار زیادی می باشد. از شناخته شده ترین دیدنی ها و فعالیتهای گردشگری در چیتوان می توان به موارد زیر اشاره کرد :

روستای سوراها

منطقه زیبای سوراها در مجاورت قسمت شرقی پارک ملی چیتوان و رودخانه راپتی قرار دارد و به دلیل قابلیت مشاهده انواع حیوانات وحشی و پرندگان بسیار مشهور است. سوراها علاوه بر طبیعت غنی خود در مرکزیت همه چیز قرار دارد. تماشای غروب آفتاب از ساحل رودخانه راپتی و کایاکینگ در آن ​​یکی از زیباترین شگفتی هایی است که می توانید در سوراها تجربه کنید.

آبشار 60 متری جلبیر

آبشار 60 متری جلبیر با نام آبشار ” لامو جهارانا” نیز شناخته می شود. آبشار جلبیر با دارا بودن ارتفاعی در حدود 60 متر با زیبایی هرچه تمام در چیتوان واقع شده است. بیشتر فعالیت های کنیونیگ مانند پرش، سر خوردن و راپل در دره جلبیر شکل می گیرد.  آبشار جلبیر از زیباترین دیدنی های نپال می باشد.
برای صعود از صخره های لغزنده آبشار جلبیر باید انرژی زیادی داشته باشید.

روستای تارو

مردم روستای تارو در چیتوان بیشتر به کشاورزی مشغولند و محصولاتی مانند برنج، گندم، خردل، ذرت و عدس می کارند.

 این روستا همچنین از صنعت توریسم و درآمد حاصل از گردشگری دارای درآمد می باشد.
رقص فرهنگی سنتی مردمان تارو در چیتوان از زیباترین جنبه های فرهنگی هنری این قوم است که زنان و مردان با پوشیدن لباس سنتی خود در کنار یکدیگر به اجرای این نمایش هنری می پردازند.

مرکز نگهداری و پروش فیل

تنها دو مرکز پرورش فیل در جهان وجود دارد که یکی از آن ها مرکز پرورش فیل چیتوان می باشد. از زمان تاسیس مرکز پرورش فیل در چیتوان بیش از 50 فیل در این مرکز متولد و پرورش یافته اند.

فیل های وحشی که خارج از مرکز هستند و یا در سفر سالانه اند نیز برای جفتگیری اغلب به مرکز نگهداری و پروش فیل چیتوان مراجعه می کنند.

رقص سنتی فرهنگی تارو

رقص زیبای فرهنگی سنتی تارو با هنرنمایی دو گروه از مردان و زنان محلی طایفه تارو در کنار یکدیگر اجرا می شود.

رقص تارو بیانگر برخی اصول و روش زندگی مردم تارو در رابطه با کشاورزی، جنگ آوری و فرهنگ خاص این مردم در فرم شعر، آوازخوانی و رقص است که همراه با استفاده از آلات موسیقی محلی برگزار می شود.

• جیپ سافاری
• فیل سافاری
• حمام فیل ها
• رفتینگ
• کایاکینگ
• کنیونیگ
• پرنده نگری
• کانو سواری
• مزرعه پرورش کروکودیل

در چیتوان می توان از رقص سنتی فرهنگی تارو دیدن نمود و یا از مرکز پروش فیل ها و محل حمام فیل ها بازدید کنیم. پرندگان بی شمار و متنوع را در قالب تور پرنده نگری به تماشا بنشینیم واز فیل سافاری و جیپ سافاری در قلب جنگل های انبوه و سرسبز لذت ببریم. در دریاچه های زیبای آن به کایاکینگ، رفتینگ، کانو سواری و یا شنا بپردازیم و یا در قلب حیات وحش آن پیاده روی کنیم.

چگونه به پارک ملی چیتوان برسیم

از کاتماندو در حدود 5 الی 6 ساعت زمان نیاز داریم تا با خودرو به پارک ملی چیتوان برسیم. در صورتی که زمان و یا شرایط جسمانی شما اجازه نمی دهد در سفر جاده یی شرکت کنید می توان این مسیر را  با هواپیما طی کرد که زمانی کمتر از 30 دقیقه خواهد داشت.

هوایی

پرواز از کاتماندو و پخارا به باراتپور،فرودگاه چیتوان است. خطوط هوایی داخلی مانند بودا ایرلاین و یتی ایرلاین هر روز از ساعت 8 صبح تا 3:30 بعد از ظهر مستقیماً بین پایتخت و بهاراتپور پرواز می کنند.

طول زمان پرواز کمتر از سی دقیقه بوده و سریع ترین راه دسترسی به چیتوان می باشد.

هنگامی که در بهاراتپور فرود آمدید، می‌توانید سوار هر نوع وسیله نقلیه عمومی یا تاکسی خصوصی شوید تا شما را به سوراها، نزدیک‌ترین شهر به پارک ملی چیتوان ببرد.

زمینی

 از کاتماندو

برای بازدیدکنندگانی که از طریق کاتماندو به چیتوان می‌آیند، می‌توان از خدمات اتوبوس توریستی استفاده کرد که هر روز ساعت 7 صبح از کاتماندو به سمت چیتوان حرکت می‌کنند و پس از میانگین زمان سفر 5-7 ساعت به پایانه اتوبوس چیتوان می‌رسند.

از پخارا

شهر پخارا همچنین اتوبوس‌های توریستی را بین دو منطقه اجرا می‌کند که زمان سفر به اندازه کاتماندو طول می‌کشد. اتوبوس ها هر روز ساعت 7 صبح از پایانه اتوبوس های پخارا به سمت چیتوان حرکت می‌کنند.