معبد چانگونارایان قدیمی ترین معبد هندو در باکتاپور

معبد چانگونارایان در 5 کیلومتری شمال باکتاپور و در ارتفاع 1540 متری از سطح دریا قرار دارد. باکتاپور که به ‘شهر عبادت کنندگان’ شهرت دارد، به عنوان ‘شهر معابد’ نیز شناخته می شود. در میان معابد بیشماری که در این شهر قرون وسطایی وجود دارد، معبد چانگونارایان نمونه ای حماسی از هنر و معماری دوره لیچاوی است. معبد چانگونارایان همچنین عنوان قدیمی ترین معبد در نپال را دارا می باشد. معبد چانگونارایان ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو می باشد.

معبد چانگونارایان توسط کنده کاری ها، منبت کاری ها و مجسمه های باستانی احاطه شده است. این بنا با قدمتی متعلق به قرن چهارم، قدیمی ترین معبد هندو است که هنوز در دره کاتماندو پذیرای عبادت کنندگان است و به لرد ویشنو اختصاص یافته است.

معبد چانگونارایان در نزدیکی میدان داتاتریا باکتاپور واقع شده است. شهر باکتاپور دارای چهار میدان اصلی می باشد. این چهار میدان شامل میدان داتاتریا، میدان سفالگری باکتاپور، میدان توآمادی و میدان دوربار باکتاپور است.

کل دره کاتماندو ، شامل هفت گروه از سازه های ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است.
این هفت گروه شامل کاتماندو دوربار اسکوئر ، پاتان دوربار اسکوئر و باکتاپور دوربار اسکوئر ، استوپاهای بودایی سویامبونات و بودانات ، و همچنین معابد هندوی پاشوپاتینات و چانگونارایان است. معبد چانگونارایان از مهمترین دیدنی های باکتاپور می باشد.

تاریخچه معبد چانگونارایان

کتیبه‌ ها و مجسمه‌های کشف‌شده در معبد چانگونارایان از قدیمی ترین کشفیات باستان شناسی در نپال به حساب می‌آیند که قدمت آن‌ها به سال 464 میلادی بازمی‌گردد. بنابراین، گفته می شود که معبد چانگونارایان توسط پادشاه (مانادوا) یکی از بزرگترین پادشاهان سلسله لیچاوی ساخته شده است.

معبد چانگونارایان متعلق به قرن چهارم، قدیمی ترین معبد هندو است که هنوز در دره کاتماندو پذیرای عبادت کنندگان است. معبد چانگونارایان در سال 1979 به در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. مجسمه های کنده کاری شده و منبت کاری های قیمتی و عتیقه های بی بدیلی که در حیاط معبد چانگونارایان واقع شده است مربوط به دوران لیچاوی (400 تا 750 میلادی) می باشد.

قدیمی ترین سنگ نوشته در دره کاتماندو نیز متعلق به سال 464 است و پیامی است که حکایت از این دارد چگونه پادشاه مادرش را متقاعد کرد که پس از مرگ شوهرش خودکشی نکند در همین مکان یافت شده است .

مجموعه معبد چانگونارایان و مجسمه های متعدد آن در طول قرن ها از تهدیدهای زیادی جان سالم به در برده است. جدی ترین این تهدیدهای طبیعی آتش سوزی بود که در سال 1702 اتفاق افتاد و بسیاری از آثار را از بین برد. همچنین زمین لرزه یی که در آپریل 2015 به 753 معبد ، استوپای مقدس و صومعه در سراسر نپال آسیب رساند از دیگر اتفاقات و بلایای طبیعی بود که آسیب بسیار جدی به دیدنی های نپال وارد نمود. از جمله 241 مورد از این سازه ها در کاتماندو واقع بود. چانگو نارایان خسارت زیادی دید اما پروژه های مرمت و بازسازی تقریباً بلافاصله آغاز شد و در همان سال نیز مجددا بازگشایی شد. وزارت باستان شناسی نپال اعلام کرد پروژه مرمت در نوامبر 2017 به پایان رسیده است.

افسانه های معبد چانگونارایان

دلیل وجود معبد چانگونارایان به افسانه و باوری تاریخی باز می گردد. در این داستان گفته می شود که برهمنی به نام سودارشان

، گاو خود را با یک گله دار معامله کرد. وقتی گله دار، گاو را از برهمن خریداری کرد از معامله یی که انجام داده بود احساس خوشبختی می کرد.

او شروع به بردن گاو برای چرا به جنگل های چمپاک کرد چرا که در آن منطقه علفها و گیاهان سرسبز وجود داشت. گله دار تصور می کرد در ازای علوفه ی تازه یی که گاو می خورد قطعا با مقدار شیر زیادی از او تجلیل می کند. اما این اتفاق هرگز برای او پیش نیامد.

او همواره گاو را برای چریدن به جنگل می برد اما نتیجه برای او راضی کننده نبود و او مثل همیشه سهم کوچکی از شیر دریافت کرد. گاودار بسیار نا امید شد و سرخورده و غمگین با برهمن سودارشان تماس گرفت. به محض تماس گله دار با برهمن سودارشان، برهمن به پیش گله دار رفت. گله دار شرح مفصلی از آنچه رخ داده بود به برهمن گفت و هر دو تصمیم گرفتند تا فعالیت گاو را بررسی کنند.

طبق قرار، هنگامی که چرای گاو را دنبال می كردند به طرز شگفت آوری شاهد حادثه یی بسیار غیرطبیعی بودند. آنها دیدند که از میان یک درخت قدیمی چمپاك پسری با سایه سیاه بیرون آمد و شیر گاو را نوشید.

پس از مشاهده این اتفاق و جستجوی اطراف، آنها اطمینان حاصل کردند که آن پسر، یک انسان نبوده و احتمال دادند که آن موجود می باید شیطان بوده باشد. به همین دلیل تصمیم گرفتند درخت را از جایی که آن پسر خارج می شود قطع کنند. هنگامی که مشغول به قطع درخت شدند، درخت شروع به خونریزی می کند.

این حادثه چنان آنها را مضطرب و پریشان کرد که شروع به گریه کردن با صدای بلند کردند و خواستار بخشش از خدایان شدند. در این فاصله، لرد ویشنو همراه با نارایان در مقابل آنها ظاهر شدند و آنها همه چیز را درباره این رخداد توضیح دادند.

لرد ویشنو به آنها توضیح داد که آن موجود شیطان نبوده بلکه روح کسی است که در آن مکان به قتل رسیده است. پس از آن، به دستور لرد ویشنو برای رهایی از گناهان، معبد كوچكی را در آن منطقه تأسیس كردند و آن را به عنوان معبد چانگونارایان عبادت کردند. گفته می شود از آن زمان به بعد فرزندان برهمین سودارشان همچنان راهب می شوند و فرزندان گله دار، همچنان گله دار هستند.

معماری معبد

معبد چانگونارایان یک معبد هندو دو طبقه می باشد. معبد چانگونارایان دو طبقه بوده و به سبک پاگودا (معماری نپالی) ساخته شده است. معبد چانگونارایان تاریخ سلسله لیچاوی را تا به امروز حفظ کرده است. ساختار معبد چانگونارایان شامل چهار درب است که هر کدام از این درب ها رو به یکی از جهت های جغرافیایی است. تمام ورودی ها توسط یک جفت شیر، سارابا، گریفن و فیل در طرفین محافظت می شوند.

درب غربی با یک جفت تندیس فیل محافظت می شود.

رو به سمت درب غربی معبد چانگونارایان، مجسمه ای از گارودا (پرنده یی افسانه یی) متعلق به قرن پنجم وجود دارد که نزدیک به لرد ویشنو است و طبق اساطیر این پرنده در کوه ها به لرد ویشنو خدمت می کرده است .

تیرهای مورب که از دو سقف معبد پشتیبانی می کنند با کنده کاری های پیچیده از 10 تجسم ویشنو و الهه های مختلف تانتریک تزئین شده است. مجسمه های کنده کاری شده و منبت کاری های قیمتی و عتیقه های بی بدیل که در حیاط معبد چانگونارایان واقع شده است و قدیمی ترین آنها مربوط به دوران لیچاوی (400 تا 750) می باشد. داخل معبد چانگونارایان عتیقه های قدیمی بسیار ارزشمند و بینظیری برای نمایش نگهداری می شود. مجسمه های دیگری از لرد ویشنو را در تجسم های مختلف و یا آواتارهای متفاوت می توان در اینجا دید.

یک موزه ی بسیار ارزشمند و زیبا  به نام موزه چانگو نیز دراینجا وجود دارد که اولین موزه خصوصی در نپال محسوب می شود.این مجموعه دارای گنجینه ی بسیار ارزشمندی از سکه ها ، وسایل آشپزخانه و سایر وسایل معیشتی دوره لیچاوی است.

باکتاپور گنجینه یی ارزشمند از تاریخ، فرهنگ، موسیقی، معماری، نقاشی، حکاکی و منبت کاری در نپال است.

باکتاپور همانند دیگر شهرهای نپال از جمله کاتماندو، چیتوان ، لومبینی ، پخارا و پاتان در میان گردشگران از محبوبیت بالایی برخوردار می باشد.