معبد پاشوپاتینات مقدس ترین و قدیمی ترین معبد لرد شیوا
معبد پاشوپاتینات از مهم ترین، مقدس ترین و قدیمی ترین معابد هندو در نپال می باشد. پاشوپاتینات نزدیک به فرودگاه بین المللی نپال در کاتماندو می باشد. با خودرو از مرکز شهر بین چهل و پنج دقیقه تا نیم ساعت فاصله دارد.
معبد پاشوپاتینات هر ساله هزاران پیرو آیین هندو و گردشگران را از مناطق مختلف جلب می کند و جزو میراث جهانی یونسکو می باشد. این معبد از مهمترین دیدنی های نپال می باشد.
چونانکه سویامبونات استوپا و بودانات استوپا برای بودیسم اهمیت ویژه یی دارد، این معبد نیز در میان تمامی هندوهای جهان دارای جایگاه ویژه یی می باشد. هرساله صدها سادو در روز شیواراتری در این مکان گرد یکدیگر می آیند.
معبد پاشوپاتینات مکانی است که آیین های هندو در شکل و فرم اولیه و حیرت انگیز خود انجام می شود. اعتقاد بر این است که این معبد آرزوها را محقق می کند.
در هرگوشه از معبد پاشوپاتینات “مرگ” در تعریفی کاملا متفاوت هر روزه “زندگی” می شود.
هندوها باور دارند که کسانی که در داخل این معبد می میرند از شانس تناسخ دوباره به صورت انسان برخوردارند.
بازدیدکنندگان می توانند روح آداب و رسوم زندگی و باورهای تناسخ در آیین هندو را از نزدیک شاهد باشند و احساس کنند.
پاشوپاتینات یکی از تاریخی ترین و دیدنی ترین اماکن برای گردشگران بوده و از دیدنی های کاتماندو می باشد.
معماری معبد پاشوپاتینات
مجموعه معبد پاشوپاتینات شامل پانصد وهجده معبد، ساختمان و سازه مختلف است. معبد اصلی پاشوپاتینات ساختمانی با سقف دو طبقه و گلدسته طلایی است. معبد پاشوپاتینات یک ساختار مکعبی با چهار درب اصلی است. این درب ها با ورق های نقره پوشانده شده اند. سقف دو طبقه بوده و از جنس مس می باشد و با طلا پوشانیده شده است.
چهار درب اصلی معبد با ورق های نقره ای پوشانده شده اند و پوشش سقف طلایی می باشد.
آثار هنری و فوق العاده خلاقانه بی شماری در قسمت های مختلف مجموعه وجود دارد. در دو طرف هر ورودی، تصاویر خدایان و الهه های متعددی وجود دارد. هر ستونی که در زیر قسمت بالایی صحن قرار دارد با تصاویری از انواع مختلف وضعیت های اروتیک طراحی و ساخته شده است.
معبد اصلی
معبد اصلی یک بنای نگهدارنده برای “ناندی” است. ناندی- واهانای لرد شیوا یکی از شگفت انگیزترین دیدنی های این معبد می باشد. ناندی تندیس گاو عظیم طلایی مقدسی است که در داخل معبد اصلی قرار دارد و بر طبق افسانه ها وسیله نقلیه لرد شیوا (واهانای لرد شیوا) است.
تندیس اصلی یک تندیس سنگی است و در داخل ساختمان اصلی نگهداری می شود.
دارای چهار چهره است که جنبه های مختلف شیوا را نشان می دهد. این شیوا لینگام بسیار ویژه با چهار چهره به سمت چهار جهت اصلی است.
شرق Tatpurusha
غرب Sadyojata
شمال Vamadeva
جنوب Aghora
و قسمت بالایی “ایشان” نام دارد و به معنی بدون فرم/ شکل است و همچنین نماد 5 عنصر اصلی است.
تنها چهار راهب اصلی معبد پاشوپاتینات قادر به لمس تندیس مقدس هستند، آنها از خانواده برهمن می باشند. آسان نیست که راهب معبد پاشوپاتینات باشید، راهبین باید کاملاً تجربه داشته باشند به علاوه ملزم به قبول شدن در آزمون های خاصی هستند.
در پشت معبد اصلی پاشوپاتینات، می توان تندیس باستانی بروباکجیا – ویروپاکچیا باگوان، که به عنوان “شانکار” نیز شناخته می شود دید. این تندیس بسیار مهم و باستانی متعلق به “الهه کالی” است که با داستان های آخرالزمانی در ارتباط است.
اطراف معبد پاشوپاتینات
رودخانه باگماتی از میان معبد پاشوپاتینات می گذرد. این رود یکی از رودهای مقدس در نپال است. در سمت راست رود باگماتی سکوهای زیادی برای برگزاری مراسم سوزاندن مردگان وجود دارد. اجساد در کنار رودخانه باگماتی سوزانده می شوند.
در ساحل غربی باگماتی مجموعه یی موسوم به “پنج معبد” وجود دارد. این بنا در اصل مکانی مقدس است، اما اکنون به عنوان پناهگاهی برای افراد مسن، بی خانمان و فقیر عمل می کند.
بناهای مذهبی متعددی در ساحل شرقی باگماتی واقع شده است. بیشتر این بناها به لرد شیوا اختصاص یافته است. اکثر این سازه های کوچک یک طبقه می باشند که از سنگ ساخته شده اند. این سازه ها بناهای مقدسی هستند که برای نگهداری نماد شیوا -لینگام ایجاد شده اند و می توان در سراسر مجموعه آن ها را یافت.
طی چند قرن گذشته معابد کوچک و بی شماری در اطراف معبد پاشوپاتینات نیز ساخته شده اند. در حدود 492 مکان مذهبی، 15 شیوالایا (مکانهای مقدس تخصیص داده شده به لرد شیوا) و 12 جیوتیرلینگا در اطراف پاشوپاتینات برای بازدید وجود دارد.
این مکان ها شامل جنگل های دوپاتان، جایا باگشووری، گائوریگات، کوتومبهال، گاوشالا، پینگالاستان و اسلمشمانتاک است.
تاریخ معبد پاشوپاتینات
سن معبد و یا تاریخ ساخت پاشوپاتینات دقیقاً مشخص نیست. اما منابعی وجود دارد که حضور پاشوپاتینات را از 400 سال قبل از میلاد مسیح نشان می دهد.
طبق باور مردم محلی،موریانه ها معبد قبلی را از بین بردند. مجموعه پاشوپاتینات فعلی به عنوان جایگزین معبد قبلی در اوایل قرن پنجم و اواخر قرن هفدهم ساخته شد.
تاریخ دیگری با نام “دیوالایا” ادعا می کند که در این مکان فقط یک لینگام وجود دارد.
جایی که اکنون پاشوپاتینات مندیر باقی مانده است توسط پادشاه سوپوشا دیو از سلسله لیچاوی در پنج طبقه ساخته شد و آنانتا مالا سقفی به آن اضافه کرده است.
تاریخ دیگری با نام داستان لیچاوی ادعا می کند پادشاه سوپوشا اولین لیچاوی بود که در سیصد میلادی وارد دره کاتماندو شد.
جیدف دوم آخرین و مشهورترین پادشاه امپراتوری لیچاوی بود و کتیبه ای را در حیاط معبد پاشوپاتی برپا کرده بود که نسب خاندان سلسله لیچاوین را نشان می دهد.
افسانه ها و داستان های معبد پاشوپاتینات
افسانه های متعدد و داستان های زیبایی در رابطه با ساخت معبد پاشوپاتینات وجود دارد.
داستان اول
لرد شیوا در کوه کایلش زندگی می کرد. روزی لرد شیوا احساس کسالت می کند. لرد شیوا تصمیم می گیرد بدون اطلاع قبلی به کسی برای مدتی به محلی دیگر برود. الهه پرواتی همسر لرد شیوا، به دلیل اینکه شیوا برای چندین روز بدون اطلاع قبلی پیدایش نمی شود،خشمگین می گردد.
پرواتی با تکیه به بینایی معنوی خویش متوجه می شود که یک گوزن طلایی رنگ به همراه گله در جنگل دره زیبای کاتماندو در حال گشت زنی می باشد. الهه، لرد شیوا را که به صورت گوزنی خوش سیما و طلایی رنگ بود شناخت. او نقشه ای کشید و خود نیز به تجسم گوزنی درآمد و راهی میرگشتالی شد تا به گله یی که لرد شیوا درآنجا بود بپیوندد. پس از آن، هم لرد شیوا و هم الهه پرواتی برای مدت طولانی با هم در آنجا ماندند.
تلاش برای بازگردان لرد شیوا
اخبار مربوط به عدم حضور لرد شیوا و الهه پرواتی به طور گسترده ای در سوورگا-لوک (بهشت) در حال گسترش بود. نبود ارباب برای شیاطین و هیولاها یک دوره طلایی به نظر می رسید. پس از مدتی خدایان و انسانها تصمیم گرفتند که لرد شیوا و الهه پرواتی را به وظایف خود بازگردانند، اما لرد شیوا بازگشت را رد کرد و آنها مجبور به استفاده از زور شدند.
لرد برهما و ویشنو با هدف بازگرداندن لرد شیوا نقشه یی می کشند تا با لرد شیوا که در تجسم گوزن بود ملاقات کنند. در این ملاقات که به درگیری منجر می شود لرد شیوا یکی از شاخهای خود را در تجسم گوزن، به دست لرد برهما از دست داد و شاخ به سه قطعه تبدیل شد.
یک بخش از شاخ در گوکارنا افتاد، بخش دیگر در جایی که معبد اصلی قرار دارد و بخش دیگر در جنگل ناپدید شد .
آن بخش از شاخ که در پاشوپاتینات افتاد به اولین لینگامی تبدیل شد که هندوها پرستش می کردند. معبد پاشوپاتینات در محلی ساخته شده که لرد شیوا طبق افسانه ها یکی از شاخ های خود را در تجسم گوزن از دست داده است.
بعدها مکان این یادگار از بین رفت ولی افسانه دیگری می گوید که محل این لینگام دوباره توسط یک دامدار پیدا شد. او می دید که گاوش به صورت مرتب شیر خود را در مکانی خاص می پاشد. دامدار زمین آن منطقه را جستجو می کند. دامدار شاخ جدا شده از تجسم لرد شیوا در قالب گوزن را می یابد. و متوجه می شود که گاو، منطقه لینگام را نشان می داده است.
داستان دوم
در افسانه ی دیگری پیدایش پاشوپاتینات را اینگونه بیان می کند که “پانداو” در نبردی هجده روزه در کوروکشتر تصمیم گرفت تا سلطنت پادشاهی را به فرزندان خود منتقل کند. او برای پیروزی اش خانواده و برهمن ها را به قتل رسانید و مرتکب گناه شد.
لرد شیوا که از این جنگ و خونریزی خشنود نبود، تصمیم گرفت آنجا را ترک کند. بنابراین، او ظاهر خود را به عنوان یک گاو نر تغییر داد و به هیمالیا عزیمت کرد. با گذشت چندین ماه، وقتی پانداوا و بردارنش نتوانستند لرد شیوا را ببینند و از او بابت تطهیر گناهانشان برکت بجویند، آنها آنها نیز به سمت هیمالیا حرکت کردند.
بعد از چند ماه جستجو مداوم و شبانه روزی سرانجام برادر دوم پانداوا می تواند با ناندی روبرو شود. آنها تصور کردند ناندی باید لرد شیوا باشد،
ناندی نیز شروع به دویدن به سمت شرق (نپال) کرد و پانداوها به دنبال کردن ناندی ادامه دادند وسرانجام به دره ی کاتماندو رسیدند.
برادر دوم سعی کرد تا دم ناندی را بگیرد اما ناندی در لحظه ناپدید شد و در مکان های متفاوتی قسمت های مختلفی از او ظاهر گشت.
قسمتی در باکتاپور و قسمتی در پاتان و قسمتی در پاشوپاتینات و به همین ترتیب در بخش های دیگر. سرانجام لرد شیوا بر آن ها ظاهر گشت و با توجه به اصرار و اظهار ندامت از جانب پانداوها گناهانشان را تطهیر کرده و به آنها برکت اعطا نمود.
برخی از مردم بر این باورند که پاشوپاتینات بخشی از سر ناندی است. برخی دیگر معتقدند که پاشوپاتینات جایی است لرد شیوا شانکار، پاندواها را دید و آن ها را مورد برکت قرار داد.
از مهم ترین جشنواره هایی که در این مکان برگزار می شود می توان به جشنواره شیواراتری اشاره نمود.