تاریخ دوره میانه نپال

تاریخ دوره میانه نپال به گوپالاس ها و ماهیشاپالاس ها اشاره می کند که گمان می رود نخستین فرمانروایان با پایتختی در ماتاتیرتا، گوشه جنوب غربی دره کاتماندو بوده اند. گفته می شود از قرن هفتم یا هشتم قبل از میلاد قیراتی ها بر این دره حکومت می کردند. از شاه معروف آنها به نام “یالومبر” در حماسه ‘مهابهارات’ نام برده شده است.

در تاریخ دوره میانه نپال حدود سال 300 پس از میلاد، لیچاوی ها از شمال هند وارد شدند و قیراتی ها را سرنگون کردند. یکی از میراث لیچاوی معبد چانگو نارایان در باکتاپور است، که ثبت شده در میراث جهانی یونسکو است. قدمت معبد چانگو نارایان به قرن چهارم بازمی‌گردد و از مهمترین دیدنی های نپال می باشد.

در اوایل قرن هفتم، امشووارما، اولین پادشاه تاکوری، تاج و تخت را از پدرشوهرش که لیچاوی بود، تحویل گرفت. دختر او با پادشاه معروف تبت “گامپو” ازدواج کرد و بدین ترتیب روابط خوبی با تبت برقرار کرد. لیچاوی ها هنر و معماری را به دره آوردند، اما عصر طلایی خلاقیت در سال 1200 پس از میلاد با حکومت مالاها فرا رسید.

تاریخ دوره میانه نپال معمولاً با حاکمیت سلسله مالا (قرن دهم تا هجدهم) در نپال و مناطق اطراف آن کاملاً همسو می شود. اگرچه بیشتر پادشاهان لیچاوی هندو بودند، اما آنها کدها، ساختارها و نرمال های اجتماعی یا ارزشهای هندو را به غیر هندو تحمیل نمی کردند. در طول حکومت 550 ساله خود، مالاها معابد متعدد و کاخ های باشکوه بسیار زیبایی ساختند. همچنین در زمان حکومت آنها بود که جامعه و شهرها به خوبی سازماندهی شدند. جشنواره های مذهبی معرفی شد و ادبیات، موسیقی و هنر تشویق شد.

مالاها مسئولیتهای خود را متفاوت می دانستند. حاكم بزرگ مالا، جایا ستتی (حاكم حدود ۱۳۸۲ تا ۹۵) اولین قانون حقوقی و اجتماعی را به شدت تحت تأثیر پایه های امروزی هندو معرفی كرد. طبق تاریخ دوره میانه نپال، “یاکا مالا”، جانشین جایا سدیتی، (سلطنت حدود ۱۴۲۹ – حدود ۱۴۸۲) پادشاهی خود را بین سه پسرش تقسیم کرد. بنابراین پادشاهی مستقل کاتماندو (کانتیپور)، پاتان (لالیتپور) و باکتاپور (بهادگان) در نپال ایجاد شد. هر یک از این ایالات قلمرو را در مناطق کوهستانی اطراف نیز کنترل می کردند.

در اوایل قرن هجدهم یکی از قبایل (به نام گرخا)، تحت سلطه خانواده شاه – شروع به فعالیت و ادعای نقش غالب در کوهستان ها و حتی ایجاد چالش برای حکومت نپال کرد. مالاها، که به دلیل اختلافات خانوادگی و نارضایتی گسترده اجتماعی و اقتصادی ناتوان شده بودند، هیچ شانسی برای مقابله باحاکم بزرگ گرخا، پریتوی نارایان شاه، نداشتند. وی در سال ۱۷۶۹ این کشور را فتح کرد و اندکی بعد پایتخت خود را به کاتماندو منتقل کرد و زمینه را برای دولت مدرن نپال فراهم آورد.